Ayakta Sırası Oturma Sırası Sıkıntısı

5 Mart 2010 tarihinde otobüslerin az ve adlarının "ikarus" olduğu dönemdi o dönem. Bunun üzerine uzayan kuyruklar ve çift sıradaki adaletsizlik arkadaşlarla münakaşa etmemize ve benim yazıyı yazmama sebep olmuştur. Hiçbir kelimesine dokunmadan paylaşıyorum. Tekrar okuduğumda anlaşılması güç noktalar var, okuyanlara kolay gelsin...

Ayakta Sırası Oturma Sırası Adaletsizliği

Bu bir Hacettepe Üniversitesi Beytepe Kampüsü durumudur. Gerek kampüs içinde, gerekse kampüs dışında olsun, Beytepe otobüs duraklarında genellikle iki adet otobüs kuyruğu ile karşılaşırsınız. Bunlardan yola yakın olanı Ayakta Sırası, durağa yakın olanı ise Oturma Sırası olarak adlandırılmaktadır. Adından da anlaşılacağı gibi… Neyse ben bunlara girmek istemiyorum. Herkes biliyor zaten.

Oturma sırası nasıl ortaya çıkıyor?

Otobüs sırasında bekleyen öğrenci, sıra kendisine geldiğinde bakıyor ki otobüste oturacak yer yok. Dersinin başlamasına da daha vakit var. Bu durumda sola çekiliyor ve diğer insanların binmesine olanak veriyor. Sırada bulunan başka oturmak isteyenler de onun arkasına geçerek yeni bir sıra başlatılmış oluyor. 

Oturma sırasındaki adaletsizlik nerdedir?

Sıhhıye köprüsü üzerinde sıraya geçtiğimizi varsayalım. Bu örnekte üç kişi olacak (Sen, Ben, O). Ben kuyrukta 5. sıradayım, sen 30. sıradasın. Önümdeki dört kişi otobüse biniyor ve ben bakıyorum ki ayakta insanlar var, dersimin başlamasına da daha var. Sola çekiliyorum ve diğer insanların geçmelerini istiyorum. Diğerlerinin otobüse binmesiyle sen 7. sıraya kadar ilerliyorsun. Bu arada diğerlerinden de oturmak isteyen 2 kişi benim yanıma geliyor. Otobüs doluyor ve gidiyor. Bu ana kadar geçen süre, sen kuyruğa girdiğinden itibaren on dakikadır. Yeni otobüs ise 10 dakika sonra geliyor. Otobüs gelmeden 20 saniye önce benim arkama O geliyor ve otobüs geldiğinde oturacak 9 koltuk var. İlk önce oturma sırası otobüse bindiği için O senden önce otobüse biniyor ve gidiyor oturuyor. Sonuç : Sen 20 dk bekliyorsun ve O senden önce otobüse biniyor, üstüne üstlük oturuyor. İşte adaletsizlik.

Bu durum ayakta sırası için de geçerlidir. Normal sıra ilerlerken otobüsün dolması halinde hâlâ binmek isteyenler olabiliyor. Sıra ilerlemediği için insanlar sıradan kopup otobüse sıkışmak için hamle yapıyorlar. Bunlardan bir kısmı binerken bir kısmı da orada kalıyor. Orada kalanların arkasına yeni gelenler geçtiği taktirde diğer asıl sıradakiler madur olmuş oluyorlar. Çünkü sıkışma sırası ayakta sırası oluyor ve diğer sıra da dolaylı olarak oturma sırasına dönüyor. O asıl sıradakiler de oturacak koltuk kalmadığında ilerleyemiyor. Çünkü ayakta sırasından itirazlar geliyor. “Madem oturmayacaktın niye o sıradasın?” diye. Bilmiyor ki o tek asıl olan sıra, sadece o sıra vardı.Bu kişinin, ayakta sırası oluştu diye kendi sırasından kopup taa ayakta sırasının en arkasına geçmesi bu kişiye yapılan büyük bir haksızlıktır. Normalde 14. sırada olan kişi gidiyor taa 34. sıraya…

Peki ne yapılmalı?

Öncelikle insanların bir vicdana sahip olmaları gerekiyor. O şekilde başkalarının hakına girdiğinde sıkıntı çekmeliler. Bu sıkıntılarından kurtulmak için de yapmaları gereken; o uzun kuyruğa geçmeleri ve otobüse binme sırası kendilerine geldiğinde oturma sırasına geçmeleridir. Yani asıl sıraya geçecek, kapının önüne geldiğinde sola çekilecek. Diğer taraftan da direk olarak yeni oluşan sıraya gelenler uyarılmalıdır.

Böyle bir uygulamanın gerçekleşmesi mümkün müdür?

Gözlemlerime göre böyle bir uygulama mümkün değildir. Çünkü böyle derinlemesine düşünen insanlar çok az gibi görünüyor. Bunu herkesin benimsemesi için bunlar anlatılmalı ve sırada böyle davrananlar uyarılmalıdır. Bunu yapacak kişinin de öyle pek fazla olacağını sanmıyorum.